Het leven zit vol ‘ijsbadjes’ – Wim Castricum over koudetraining en weerstand

Nou, volgens een hoop (gezonde, fitte) mensen – naast voeding en beweging – door middel van koudetraining: plotselinge blootstelling aan kou door onder een koude douche te gaan staan of in koud water een bad te nemen. We spraken erover met Wim Castricum, expert op dit gebied. 

‘Wel warm aankleden, hè? Het is koud buiten.’ Dit zul je Wim Castricum niet zo gauw tegen zijn kinderen horen zeggen. “Wat mij betreft is dat betutteling”, trapt Wim ons gesprek af. “Kinderen voelen zelf aan of ze het koud hebben en het is goed als zij zelf hun grenzen ontdekken. Als mijn kinderen geen jas aan willen als ze heel actief aan het buitenspelen zijn, hoeft dat van mij niet. Er is ook lang niet altijd een directe link tussen kou en verkoudheid/ziek worden – dat wordt veroorzaakt door een virus.” 

Wims interesse in koudetraining ontstond tijdens het lezen van het boek Koud Kunstje, van Wim Hof en Koen de Jong. “Het koud douchen sprak me direct aan. Dat heeft het vuurtje verder aangewakkerd. Ik heb een workshop geboekt en ben met Wim Hofs expeditie naar Polen geweest. Vijf dagen in de bergen, in korte broek. Dat kan ik écht iedereen aanraden. Je krijgt er een gigantische hoeveelheid energie voor terug – en bij thuiskomst wilde ik dat delen met anderen. Daarom schreef ik mij ook in voor de Wim Hof-academie.” 

Koudetraining, weerstand en mentale kracht

Even wat achtergrondinformatie. Plotselinge blootstelling aan kou (met behulp van water of lucht) kan het aantal witte bloedlichaampjes (lymfocyten) in je bloed verhogen (Straat et al., 2022). Lymfocyten zijn een specifiek type witte bloedcellen, die een belangrijke rol spelen in je afweersysteem (Sanquin, n.d.). Op die manier kan blootstelling aan kou een positief effect hebben op je weerstand – hoewel het geen vast gegeven is en het effect bij iedereen verschilt. 

“Daarnaast vernauwen je bloedvaten bij plotselinge kou. Je lichaam is geprogrammeerd om bij kou de bloedtoevoer naar je ledematen op een ‘laag pitje’ te zetten en je vitale lichaamsfuncties, zoals je hart, voorrang te geven. Je armen en benen gaan tintelen. Als je na de blootstelling aan kou weer warmer wordt, worden de bloedvaten in je ledematen weer wijder. Dan wordt het bloed makkelijker door je lichaam gepompt en op die manier ‘train’ je je vatenstelsel”, vertelt Wim.

Ook op mentaal vlak maakt koudetraining een groot verschil, legt Wim uit. “Je programmeert jezelf om de kou te accepteren. Laatst vertelde iemand in mijn workshop dat ze – tot het té koud wordt – wil dippen tijdens haar runs. Toen heb ik haar erop gewezen dat ze gerust de hele winter door kan gaan. Van een beetje storm of regen ga je niet dood – het heeft allemaal met mindset te maken. Als mensen zijn we er enorm goed in om onszelf naar beneden te praten. We zeggen al gauw dat we ergens niet goed in zijn, iets niet durven of iets niet kunnen. Maar als je een knop omzet en het gewoon doet, trek je jezelf uit je comfortzone en voel je je onoverwinnelijk. Dat is goed voor je eigenwaarde.” 

Desondanks is af en toe ziek zijn eigenlijk juist goed, aldus Wim. “Je lichaam heeft er baat bij als het zich even flink moet verdedigen, daar wordt het sterker van. Ik ben ook weleens ziek, maar gelukkig herstel ik dan snel. De laatste keer dat ik langer dan een dag ziek was, kan ik me niet herinneren. Die hoge weerstand heb ik wel te danken aan mijn actieve levensstijl en de koudetraining, denk ik. Wat ik ook merk, is dat ik vaak wegkom met een milde verkoudheid als er in de maatschappij virussen rondgaan.” 

Rennen en dippen = middagdip skippen

In de winter doet Wim iets bijzonders. Hij loopt een stuk hard, gaat ergens te water – of dit nu in een meertje, plas, singelgracht of de zee is – en rent daarna weer verder. “Dit doe ik drie keer in de week. Ik kan het niet laten, het water roept me. Het is eigenlijk een rustmoment, hoe gek dat voor sommige mensen misschien ook klinkt.” 

Want, legt Wim uit: “Je hebt het warm van het rennen en dan zoek je ineens de kou op. Het is een uitdaging, maar dat maakt het zo mooi. Je moet even doorzetten, maar het geeft een enorme boost omdat je van warm naar extreme kou gaat, je de rust terugvindt door ademhaling en dat de verbrandingsmotor weer aanspringt. Na een paar minuten ga ik het water uit, kleed ik me weer aan en ren ik met een grote grijns op mijn gezicht weer verder.” 

Als je op kantoor werkt of thuis de hele dag achter je laptop zit, krijg je vaak na de lunch een dip. Dat herken je vast wel. “Vroeger had ik daar ook last van”, vertelt Wim. “Dan zat ik ‘s middags echt in te kakken. Maar als ik ‘tijdens de lunch ga run-dip-runnen, heb ik geen last van een after-lunch-dip. Zo verfrissend is het. Je overwint de elementen en dat werkt de hele dag door.” 

IJsbad-workshops en koud afdouchen

Wim organiseert ijsbad-workshops en soms doet hij met een groep een run-dip-run. “Gedurende de sessie geef ik mensen de tools die ze nodig hebben om zich voor te bereiden. Als het dan eenmaal zover is, hebben ze zich al mentaal voorbereid en valt het ze meestal mee. Ik heb nog nooit meegemaakt dat iemand er meteen weer uit sprong. Belangrijk is om na afloop weer warm te worden, dus we gaan altijd wat roterende bewegingen doen in squat-houding. Je bovenbenen bestaan uit grote spieren, dus als je daar kracht op zet, word je snel weer warm.

Wil je laagdrempelig beginnen met koudetraining? Dat kan gewoon thuis, onder de douche. Wim legt uit: “Als je de eerste week begint met +- 20 seconden afdouchen, de week erna 30 seconden, etc., red je het aan het einde van de maand een hele minuut. Na een week kun je al verschil merken, maar het heeft pas echt effect als je het routinematig blijft doen. Dan vind je comfort in het oncomfortabele. Je weet dat het goed voor je is, je bereidt je erop voor en dan gaat het steeds makkelijker. Eigenlijk wil je vluchten, maar de kunst is om te blijven ademen en het om te buigen naar acceptatie.” 

Een leven vol ijsbadjes

Tot slot vertelt Wim hoe koudetraining je leven ook op andere vlakken makkelijker kan maken. “Als je afgesneden wordt op de snelweg, ruzie hebt met iemand, kinderen hebt die niet luisteren of andere triggers van buitenaf meemaakt, kun je soms best heftig reageren. Je traint je stressrespons en dat kan je helpen om onder omstandigheden die onprettig zijn, rustig te blijven. Het leven zit vol ‘ijsbadjes’. Hoe je erop reageert, kun je trainen.” 

Let op: ga je voor het eerst in een ijsbad? Zorg dat je dit altijd doet onder begeleiding van iemand die hier ervaring mee heeft en je door het proces heen kan leiden.