Waarom word je vaak ziek tijdens de vakantie?

Dit fenomeen, ziek worden tijdens de vakantie of een (lang) weekend, wordt ook wel vrijetijdsziekte genoemd, of ‘Kortjakje omgekeerd’ – zij was altijd ziek behalve op zondag, bij vrijetijdsziekte is het andersom. Meestal krijg je bij vrijetijdsziekte klachten als vermoeidheid, misselijkheid en griepverschijnselen zoals koorts en spierpijn.

Waarom word je ziek tijdens je vakantie?

Als je eindelijk even rust hebt na maanden van keihard werken, is de overgang groot. Je gaat van elke dag ‘aan’ staan, naar even helemaal ‘uit’. Maar het motortje waar je aan gewend bent, blijft draaien … Als de druk ineens wegvalt, raak je uit balans. Je maakt ineens veel minder snel stresshormonen als adrenaline en cortisol aan, waardoor je weinig energie voelt en helemaal ‘instort’, óf de productie blijft juist heel hoog in rust, terwijl je het niet nodig hebt. In dat geval maak je veel zinloze energie aan, die je niet kwijt kunt. Kortom: het contrast tussen continu bezig zijn en ineens niets meer hoeven, is enorm. Die overgang is groot en daardoor raakt je lichaam in de war. Het gevolg? Ziek worden.

Uiteraard speelt het ook mee hoe vatbaar je bent om ziek te worden. Je leefstijl heeft veel invloed op of je wel of niet ziek wordt. Als je ongezond eet, slecht slaapt en veel alcohol consumeert, ben je vatbaarder. Ook tijdens je vakantie.

Ziek worden als je vrij bent, kan ook komen door verplichtingen die komen kijken bij vrije tijd. Verwachtingen van familieleden (dat je op bezoek komt bijvoorbeeld), terwijl je daar eigenlijk niet op zit te wachten. Of je ‘moet’ op vakantie of een weekend weg met mensen die je meer energie kosten dan opleveren. Mentaal opzien tegen dergelijke activiteiten, kan er ook voor zorgen dat je fysiek ziek wordt.

Daarnaast onderdrukken mensen ziektesymptomen vaak als het ‘niet uitkomt’. Door de drukte valt een zere keel niet echt op. Mensen voelen wel vaker niet 100%, maar kúnnen wel verder zonder zich ziek te melden. En dus doen ze dat: ze gooien er een paracetamol of ander pilletje in en zetten de versnelling nog een tandje hoger. Zo stel je ziekte in feite uit tot het moment dat je er ‘tijd’ voor hebt; tijdens je vakantie.

Hoe voorkom je vrijetijdsziekte?

Echt voorkomen is natuurlijk lastig. Als je ziek wordt, moet je er gewoon even doorheen. Wel kun je de kans dat het gebeurt, het hele jaar door verkleinen met deze tips:

1. Leef gezond
   Gezond leven is volgens onze collega’s van OERsterk een combinatie tussen Ontspannen, Eten en Regelmatig bewegen. Kook gezond, met veel groenten – en let op variatie. Zorg dat je elke dag genoeg beweegt (let op je stappen, minimaal 10.000!) en beoefen een sport of ga regelmatig naar de sportschool. Plan ook je rustmomenten in. Een boek lezen, naar muziek luisteren, wandelen in de natuur … Doe regelmatig dingen waar jij rust in vindt en zorg dat je er écht tijd voor maakt. Heb je wat extra ondersteuning nodig om vitaal te blijven? Dan helpen de krachtpatsers van Vitaily je een handje.
2. Sport! 
   Beweging is een uitlaatklep. Door beweging kun je fysiek (want je gooit je energie eruit) en mentaal (even nergens aan denken) omschakelen en wennen aan een periode van vrije tijd en niets ‘moeten’.
3. Neem ruim vrij
   Ga je op vakantie? Neem dan een paar dagen voor vertrek al vrij. Dan heb je tijd om bij te komen, je tas op je gemak in te pakken en je te verheugen op je trip. Zo ga je met een goed gevoel op vakantie, en vormt je vertrek geen nieuwe reden tot stress aan het begin van je vakantie. Gun jezelf ook een dag extra bij terugkomst, zodat je rustig je koffer kunt uitpakken en wasjes kunt draaien als je weer thuis bent.
4. ‘Moet’ minder
   Zorg dat niet elke vrije avond en dag van de week volgepland is met allemaal dingen waarbij andere mensen op je rekenen. Verplichtingen – hoe leuk ze soms ook zijn – kunnen stress opleveren. Zeker als je ze plant op de momenten dat je eigenlijk rust had moeten nemen. Onthoud: “nee” is ook een antwoord.