Slaapfases: dit gebeurt er ‘s nachts in je brein en lijf

Tijdens je slaap herstel je. Je ‘geneest’ van alles wat je die dag hebt gedaan en meegemaakt, zowel fysiek als mentaal – in verschillende slaapcycli, die bestaan uit vier slaapfases. Je spieren ontspannen zich volledig en komen tot rust. We verwerken emoties, nieuwe kennis en resetten ons brein, waardoor we de volgende dag weer ruimte hebben om dingen te leren en beleven. Je synchroniseert als het ware alle systemen in je lichaam, zodat je de volgende dag weer verder kunt leven.

Slaapfases

Elke nacht doorloop je een paar volledige cycli van 90-120 minuten van vier slaapfases, tot je wakker wordt. Uit jezelf, of van de wekker …

#1. Inslapen
In deze fase neemt je hersenactiviteit af. Je ogen vallen dicht. Dit duurt meestal een paar minuten. Je geeft toe aan het feit dat je in slaap gaat vallen.

#2. Lichte slaap
Je slaapt, maar wel licht. In deze fase word je nog snel wakker van geluiden of andere prikkels. Gemiddeld duurt deze fase 45 minuten tot een uur.

#3. Diepe slaap
In de fase van diepe slaap herstel je fysiek. Je ademhaling wordt regelmatig, je hartslag gaat omlaag en je spieren zijn volledig ontspannen. Als je wakker wordt tijdens je diepe slaap, ben je in de war en weet je soms niet waar je bent. Gemiddeld duurt deze fase per cyclus een minuut of twintig.

#4. REM-slaap
Na de diepe slaap kom je in de REM-slaap terecht, oftewel de ‘droomslaap’. Je ogen maken snelle bewegingen (Rapid Eye Movement) en je hersenen zijn zeer actief, maar je spieren zijn nog steeds volledig ontspannen. Je brein verwerkt de dag en slaat dingen op in je langetermijngeheugen. In de REM-slaap herstel je mentaal. Ook de REM-slaap duurt ongeveer twintig minuten en vormt het einde van een slaapcyclus.

Na elke cyclus van vier slaapfases word je heel kort even wakker, vaak zonder dat je het in de gaten hebt. Je ‘checkt’ even of alles in orde is (geen pijn, volle blaas?) en of het veilig is om verder te slapen. Als het nodig is, word je op dit moment wakker – zodat je actie kunt ondernemen. Als alles oké is, ga je de volgende slaapcyclus in.

Slaaptekort?

Als je na een nacht slapen uitgerust bent, word je vanzelf wakker. Maar als je elke dag pas ontwaakt als de wekker gaat, heb je misschien een slaaptekort. Een slaaptekort kan leiden tot een afgenomen gevoeligheid voor het hormoon insuline, met als resultaat dat je immuunsysteem minder goed werkt. Als je een slaaptekort hebt, is de kans dus groot dat je een makkelijker doelwit bent voor ziekteverwekkers.

Maar wat is genoeg slaap? Voor volwassenen geldt over het algemeen dat zeven tot acht uur slaap per nacht perfect is. Korter dan zeven uur is voor de meeste mensen te weinig, maar (veel) langer dan acht uur is ook niet goed. Probeer dus op tijd naar bed te gaan, maar ook weer niet te lang te slapen. Het gaat allemaal om de juiste balans … 

Meer lezen over slaap, oorzaken van een slaaptekort, tips om beter te slapen en vier interviews met experts? Download dan onze Slaapspecial tjokvol artikelen en interviews met o.a. Mark Schadenberg, Tabe Ydo en Marlou van Leeuwen en een klein cadeautje van Michael Pilarczyk!