‘Slaap je structureel slecht? Schud jezelf wakker’

Op missie gaan als militair. Dat doet iets met je. Dat merkte ook Mark Schadenberg, die na een paar keer uitgezonden te zijn geweest in het buitenland rondliep met innerlijke onrust en weggestopte angsten. Dat was de aanleiding om zichzelf flink onder de loep te nemen. Hij ging aan de slag met slaapcoaching en verdiepte zich in de materie. Mark doet een boekje open over hoe deze innerlijke reis ertoe leidde dat hij nu anderen helpt met traumaverwerking en het verbeteren van hun nachtrust. 

Toen Mark achttien was, ging hij voor het eerst als militair op missie, naar Uruzgan in Afghanistan. Het jaar erna begon hij een opleiding tot militair verpleegkundige. Tijdens de in totaal vijf uitzendingen als militair, zag Mark veel ellende en na twaalf jaar stopte hij bij Defensie. “Het had zijn tol geëist: ik had slaapproblemen en leidde aan PTSS. Dat vond ik zelf moeilijk om toe te geven – ik had er geen behoefte aan om het slachtoffer te zijn en wilde er zeker geen label op plakken. Toch moest er iets veranderen. Ik had een kort lontje en was altijd scherp en alert. Gevaar voelde ik van ver aankomen en kon niet genieten van het leven. Ik sliep heel slecht, had nachtmerries en voelde me nooit energiek. Toen ik hoorde dat kinderen van iemand met PTSS drie keer zo gevoelig zijn voor depressies en angsten wist ik het zeker: ik moest en zou met mezelf aan de slag, hoe pijnlijk dat ook ging zijn. Ik ontdekte de wereld van plantaardige medicijnen en verschillende soorten coaching. Het was een lange weg, maar ik ontdekte dat nog veel meer mensen slecht slapen. Daar wilde ik iets mee doen.”

Vanuit zijn eigen ervaringen ontwikkelde Mark coachingstrajecten voor mensen met (erfelijke) familietrauma’s en slaapproblemen. “Hier schreef ik ook een boek over: ‘Van slaapwandeling naar droomleven’. Ik ontdekte tijdens mijn gesprekken met cliënten dat in veel gevallen trauma ten grondslag ligt aan een slechte nachtrust. Dit kunnen ook trauma’s van (voor)ouders zijn, die zij hebben doorgegeven aan volgende generaties. Soms hebben mensen iets dus niet eens zelf meegemaakt, maar kunnen ze alsnog rondlopen met onverklaarbare emoties en pijn die slapeloze nachten en nachtmerries veroorzaken.” 

Cycli van slaap 

Wat gebeurt er precies in je brein als je gaat slapen? “Je brein is een magisch apparaat. Om in slaap te kunnen vallen, is er volledige overgave nodig. Je moet de controle loslaten, dan kun je wegzakken. Als je ligt te piekeren, gestrest bent of angst voelt, lukt dat niet.” 

De nacht is een afspiegeling van de dag, vertelt Mark. “Als je overdag geen rust neemt omdat je elke minuut wil benutten, gaat je brein ‘s avonds op standje maximaal. Dan ga je ineens antwoorden bedenken op levensvragen. Ongeveer 80% van onze gedachten zijn negatief – geen fijne vibe voor een goede nachtrust.” 

Tijdens je slaap probeert je lichaam te herstellen van wat je overdag hebt gedaan. “De helft van je slaaptijd bestaat uit lichte slaap, die nodig is om in andere slaapfases te komen, je bloeddruk te verlagen en je ademhaling rustig (en naar je onderbuik) te krijgen. Als je last hebt van PTSS of trauma’s, is dit heel lastig. Dan slaap je moeilijk in en kom je niet goed in je REMslaap en diepe slaap. Tijdens je diepe slaap herstel je zowel fysiek als mentaal. In de REMslaap ontkoppelt je brein het gevoel van de dingen die je meemaakt. Mensen die kwakkelen met hun mentale gezondheid komen vaak niet in hun diepe slaap (zij blijven hangen in lichte slaap en REMslaap), waardoor ze sneller flashbacks en nachtmerries krijgen, die heel heftig kunnen zijn. Dit verstoort de nachtrust, geeft veel spanning en stress en zo komen zij in een vicieuze cirkel terecht.” 

Jezelf ‘wakker schudden’ 

Hoe kan Mark hierbij helpen? “Samen kijken we waar slaapproblemen vandaan komen. Soms zijn het trauma’s uit hun eigen leven, soms zijn het trauma’s die hun voorouders hebben doorgegeven. Dit kan bijvoorbeeld iets met de oorlog zijn, of een familiedrama.” 

Bij een chronisch slechte nachtrust komt onze ‘schaduwkant’ omhoog, vertelt Mark. “We worden ‘wakker geschud’ om met onszelf aan de slag te gaan. Tijdens een eerste sessie stel ik veel vragen om te achterhalen waar het pijnpunt of het trauma zit. Daarna leg ik je uit wat ik heb waargenomen en gaan we aan de slag met het helingsproces.”

Als je slecht slaapt door iets wat je mentaal bezighoudt – of dit nu een onverwerkt trauma is of iets op dit moment in je leven speelt – is het belangrijk dat je ermee aan de slag gaat.  “Iedereen verdient een goede nachtrust en verbinding vanuit liefde. Als daar iets niet goed zit, is er werk aan de winkel. Vraag je eerst af wat er tussen jou en je slaap in staat. Wat zorgt ervoor dat je wakker ligt en wat is de kern van dat probleem? Is er iets wat je triggert? Als het chronisch is, kan hulp van een professional heel prettig zijn. Je hoeft het niet alleen te doen. Kies een coach bij wie jij je goed en veilig voelt. Geef niet op als het niet meteen lukt – je nachtrust verbeteren kost tijd.” 

Wisselwerking tussen voeding en slaap

Er is een hele belangrijke link tussen voeding en slaap. Het is een wisselwerking, legt Mark uit. “We nemen voedingsstoffen minder goed op als we last hebben van trauma’s en/of slaapproblemen. Hierdoor raken we steeds verder uitgeput, ontstaan er ontstekingen en krijgen we andere lichamelijke klachten. Helaas merk je dit vaak pas na een jaar of twee, waarna meestal een traject van symptoombestrijding volgt. Ik ben van mening dat we veel meer naar de bron, de oorzaak, moeten kijken. Alles in je lichaam heeft invloed op elkaar. Eet je slecht? Dan slaap je slecht. En vice versa. Als je gezond eet, bouw je vrij vlot weer een goede darmflora op en neemt je lichaam de voedingsstoffen weer goed op. Als je (structureel) ongezond eet, kom je in een neerwaartse spiraal terecht die zowel fysiek als mentaal invloed heeft. Naast gezond eten is het belangrijk om elke dag supplementen te slikken om te zorgen dat je alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt. Magnesium (bisglycinaat) is heel belangrijk voor een goede nachtrust, maar ook Vitamine C, D en B12.“

Het trauma van oma 

Mark heeft al veel mensen geholpen om beter te slapen. Een verhaal dat hem altijd bijgebleven is? “Ooit had ik een cliënt die al jaren slecht sliep. Naar bed gaan was een enorme drempel door de hevige nachtmerries die steeds terugkeerden. Ze had het ene na het andere onderzoek al doorlopen en zat uitgeput en moedeloos tegenover me. Ze vertelde dat ze in haar nachtmerries bang was om opgehaald en vermoord te worden. Het liefst lag ze zo ver mogelijk bij het raam vandaan, zodat niemand haar kan grijpen. Al snel kreeg ik het vermoeden dat het om een voorouderlijk trauma ging. Ze vertelde dat de band tussen haar oma en moeder nooit sterk was. Haar moeder was tegendraads, tot groot verdriet en frustratie van haar oma, die de Tweede Wereldoorlog meegemaakt had. Zij was het juist gewend om orders op te volgen en gevaarlijke situaties te voorkomen. Oma had tijdens de oorlog gehoord dat er mensen in haar straat werden opgehaald om afgevoerd te worden, iets wat ze zelf natuurlijk niet wilde meemaken. Uiteindelijk werd ook de hele familie van haar vriendin in de nacht opgehaald. Nachtmerries over hetzelfde lot teisterden haar de rest van haar leven. Helaas voor haar kleindochter, die in de stoel tegenover mij zat, behoorden de nachtmerries tot het nalatenschap van haar oma. Toen we dat ontdekten, kon het helen beginnen. De ochtend na die eerste sessie kreeg ik een berichtje: ‘Afgelopen nacht heb ik rustig geslapen.’. Dat is precies waar ik het voor doe.” 

Benieuwd naar hoe Mark Schadenberg te werk gaat? “Dan is mijn boek ‘Van slaapwandeling naar droomleven’ een goed begin. Hierin beschrijf ik mijn verhaal, mijn pijn en mijn weg naar heling, gevolgd door tips waarmee je zelf aan de slag kunt. Als je het prettig vindt om jouw verhaal met mij te delen zodat ik je gericht kan helpen, ben je natuurlijk altijd welkom in mijn praktijk. Samen zorgen we er dan voor dat je ‘s nachts weer goed slaapt.” 

Mark is te gast geweest in de Richard’s OERsterke podcast. In de aflevering vertelt hij zijn verhaal en zoomen ze samen in op slaapproblemen en de oorzaken hiervan. Daarnaast bespreken ze hoe je een balans vindt tussen plichten en plezier: hoe je stopt met slaapwandelend door het leven gaan en meer energie krijgt voor jouw droomleven.

Benieuwd naar Marks verhaal en hoe jij aan de slag kunt met beter slapen en vervolgens met je droomleven (om van slaapkop naar koploper te gaan)? Lees zijn boek ‘Van Slaapwandeling naar Droomleven’.